Szlak Orlich Gniazd

W krainie zamków i rycerzy

Szlak Orlich Gniazd to jeden z najpiękniejszych i najbardziej interesujących szlaków turystycznych w Polsce. Średniowieczne ruiny zamków, wspaniałe lasy, łąki i magiczne skały wapienne, tak charakterystyczne dla Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Swą nazwę szlak zawdzięcza ruinom i zamkom znajdującym się wzdłuż trasy liczącej blisko 164 km, która biegnie od krakowskiego Wawelu po Jasną Górę w Częstochowie. Tutejsze zamki powstały w średniowieczu. Część z nich wzniósł król Kazimierz Wielki, ten który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Wykorzystując strategiczne położenie Jury, warownie tworzyły linię obrony Królestwa Polskiego przed atakami Tatarów i Czechów. Zapewniały także bezpieczeństwo na szlakach handlowych między Krakowem i Śląskiem. Budowane najczęściej na szczytach wzniesień pośród trudno dostępnych skał wapiennych, nazwano „Orlimi Gniazdami”. Nie bez powodu, bo orzeł symbolizuje zwycięstwo, siłę i dominację dobra nad złem, ducha nad materią i światła nad ciemnością. Kres świetności jurajskich zamków przyniósł w XVII w. potop szwedzki. Większość z nich uległa zniszczeniu, w kolejnych stuleciach popadając w ruinę. Niektóre z zamków, np. Bobolice i bliźniaczy Mirów, należą dzisiaj do prywatnych właścicieli i są z ich inicjatywy odbudowywane. Z jakim efektem, to trzeba ocenić już samemu.

Początki szlaku sięgają okresu międzywojennego. W 1930 r. wytyczona została trasa, która biegła z Krakowa przez Płaskowyż Ojcowski i Garb Tęczyński, a następnie zawracała do Krakowa. Mimo położenia w jednym z najbardziej malowniczych regionów, nie była odpowiednio utrzymywana, ani w żaden sposób odnawiana i szybko o niej zapomniano. Kolejną próbę wytyczenia szlaku podjął w 1948 r. prof. Kazimierz Sosnowski, znany turysta i krajoznawca. Dwa lata później szlak został ostatecznie wyznaczony jako turystyczny szlak pieszy. Trasa szlaku była wielokrotnie korygowana. Niewiele zmienił się jej przebieg, za to zdecydowanie zwiększyła się jej atrakcyjność. Dzisiaj Szlak Orlich Gniazd biegnie przez prawie cały teren Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Na jego terenie znajduje się 11 zamków, w tym te najbardziej znane, w Pieskowej Skale, Ogrodzieńcu, Olsztynie pod Częstochową. To Ojcowski Park Narodowy, najmniejszy w Polsce, który za to może się pochwalić wspaniałymi formacjami skał wapiennych. To również Dolina Prądnika, Dolina Wiercicy po Złoty Potok, skalne formacje Bramy Krakowskiej, Góry Zborów, Okiennica Wielkiego, jaskinie, w tym najbardziej znane Jaskinia Łokietka w Ojcowie i Jaskinia Głęboka w Górze Zborów.

Nie sposób wymienić wszystkich atrakcji i miejsc do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, spływów kajakowych rzeką Wartą, wspinaczki skałkowej, zwiedzania jaskiń, rajdów samochodowych i motocyklowych w kamieniołomie w Ogrodzieńcu czy narciarstwa zimą. Kilka razy do roku odbywają się tutaj pokazy i turnieje rycerskie, podczas których można nauczyć się tańców dworskich, spróbować swoich sił w potyczkach rycerskich, czy zawodach łuczniczych. Z pewnością nie można pominąć zamku w Pieskowej Skale, którego charakterystyczna bryła z wieżą zegarową jest nieodłącznie kojarzona z filmami, na których wychowały się całe pokolenia Polaków - Stawka większa niż życie (1968), odc. 16 – Akcja „Liść Dębu” w reżyserii Janusza Morgensterna, Podróż za jeden uśmiech (1971), odc. 7 – Pożegnanie z Dudusiem w reżyserii Stanisława Jędryki, Janosik (1974) w reżyserii Jerzego Passendorfera, Pierścień i róża (1986) w reżyserii Jerzego Gruzy. Kultowe produkcje najlepszych polskich reżyserów, a wszystko w otoczeniu niepowtarzalnego krajobrazu.

Szlak Orlich Gniazd, którym opiekuje się Związek Gmin Jurajskich, otrzymał w 2012 r. Złoty Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej stając się najlepszym produktem turystycznym Polski.

Związek Gmin Jurajskich
pl. Wolności 42, Ogrodzieniec
https://orlegniazda.pl/
e-mail: biuro@jura.info.pl